Topsportsuppletie zonder NZVT-keurmerk? Brand er je handen niet aan

Nog 1 week en dan wordt de Olympische vlam weer ontstoken. Van de Nederlandse topsporters die meedoen aan het grootste sportspektakel ter wereld, gebruikt meer dan 80% voedingssupplementen. Dankzij het NZVT-systeem kunnen zij dat doen zonder dat hun sportcarrière in rook opgaat. 

Door: Pepijn Aardewijn

Het Nederlands Zekerheidssysteem Voedingssupplementen Topsport (NZVT) is opgezet door de Nederlandse branchevereniging voor Natuur- en Gezondheidsproducten (NPN) samen met NOC*NSF en de Nederlandse Dopingautoriteit. Het systeem zorgt ervoor dat Nederlandse topsporters altijd supplementen kunnen gebruiken die op doping zijn gecontroleerd in laboratoria die zijn aangewezen door het IOC, het Internationaal Olympisch Comité. Ook de Topsportlijn van Bonusan heeft een NZVT-keurmerk en is dus geschikt voor gebruik bij de olympische spelen.

Nandrolon

Dat klinkt mooi, maar het was zeker niet altijd rozengeur en maneschijn in de wereld van de sportsuppletie. De discussie barstte los toen in 2001 Edgar Davids, Jaap Stam, Ruud van Nistelrooy en Frank de Boer werden betrapt op het gebruik van Nandrolon, een prestatieverhogend middel in de categorie anabole steroïden. Zij gaven de schuld aan een vervuild vitaminesupplement, zalf tegen uitslag of de creatine die ze gebruikt hadden. Een Nederlandse multivitamine, die werd verstrekt vanuit de KNVB, werd in de media als mogelijke veroorzaker aangewezen. Dat dit vermoedelijk ten onrechte was, bleek pas veel later en kreeg veel minder aandacht.¹

De toon was gezet en sportsupplementen werden onderwerp van verscherpt toezicht. In de aanloop naar de Olympische Winterspelen van Salt Lake City van 2002 bleken 15 van de 69 supplementen die getest werden dopinggeduide stoffen te bevatten die niet duidelijk op het etiket werden vermeld.²

Duitse dopingjagers

In 2004 onderzochten Duitse dopingjagers in opdracht van het IOC maar liefst 634 supplementen die ze overal op de wereld bestelden. Ze richtten zich daarbij op de basale supplementen zoals aminozuren, eiwitten en actief leucine (HMB). Bekende prohormonale en anabole supplementen werden nadrukkelijk niet onderzocht. De resultaten bleken desondanks bedroevend en Nederland spande de kroon: meer dan een kwart van de 31 producten die in Nederland waren besteld, bleek vervuild met verboden prohormonen of androgenen.³

Ook het USADA – de antidopingorganisatie in de VS – gaf melding van een omvangrijk probleem.⁴ In 2004 bleken in een onderzoek naar 245 supplementen 19% positief te testen op de aanwezigheid van steroïden. En in 2007 werden van de 54 onderzochte supplementen 6 producten positief bevonden op stimulantia en 13 producten op verboden steroïden. Ook toonden onderzoekers aan dat vervuilde supplementen daadwerkelijk voor positieve dopingtests konden zorgen.^5,6

Nog steeds actueel

Recent nog onderzocht de Nederlandse dopingautoriteit 66 sportsupplementen die zonder recept verkrijgbaar waren op Nederlandse websites. In 38% van deze supplementen werden dopinggeduide stoffen gevonden, terwijl ze niet op het etiket stonden. De vervuilingen waren weliswaar niet schadelijk voor de gezondheid, maar wel voor de sportcarrière van de gebruikers.⁷ 

Als ze hun handen niet willen branden, kunnen Nederlandse top- en andere wedstrijdsporters dus maar beter NZVT-supplementen gebruiken. Het supplement en batchnummers kunnen worden opgezocht in de NZVT-lijst. Nog beter is het om alleen producten te gebruiken met een NZVT-logo op het etiket; alleen voor  deze producten geldt dat iedere batch getest wordt. Dit is bijvoorbeeld het geval bij alle sportsupplementen in de Bonusan Topsportlijn. 

– Pepijn Aardewijn, oud-olympisch roeier, zilveren medaille (Atlanta, 1996).

1. http://vorige.nrc.nl/dossiers/doping/recente_affaires/de_boerdavids/article1559481.ece
2. Schilt R, Vlis E van der, Vaes W, Sterk SS, Ginkel LA van. Onderzoek naar het voorkomen van dopinggeduide stoffen in voedingsmiddelen in de aanloop naar de Olympische Winterspelen in Salt Lake City. TNO/RIVM, Zeist 2002
3. Geyer H, Parr MK, Mareck U, Reinhart U, Schrader Y, Schanzer W. Analysis of non-hormonal nutritional supplements for anabolic-androgenic steroids - results of an international study. Int J Sports Med. 2004 Feb;25(2):124-9.
4. http://www.usada.org/resources/nutrition/vitamins-minerals-and-other-supplements/
5. Catlin DH, Leder BZ, Ahrens B, Starcevic B, Hatton CK, Green GA, Finkelstein JS. Trace contamination of over-the-counter androstenedione and positive urine test results for a nandrolone metabolite. JAMA. 2000 Nov 22-29;284(20):2618-21.
6. Geyer H, Mareck-Engelke U, Reinhart U, Thevis M, Schanzer W. Positive doping cases with norandrosterone after application of contaminated nutritional supplements. Dtsch Z Sportmed. 2000;51:378.
7. Erik Duiven, Olivier de Hon, Laila Spruijt, Bart Coumans. Bovengrens dopingrisico sportvoedingssupplementen. Onderzoek naar de aanwezigheid van dopingstoffen in hoog-risico-sportvoedingssupplementen verkrijgbaar in Nederlandse webshops. (http://www.dopingautoriteit.nl/media/files/2015/Bovengrens_dopingrisico_sportvoedingssupplementen_20151120_DEF.pdf)