Enzymen

Enzymen zijn eiwitten die helpen om processen in je lichaam te versnellen. Bijvoorbeeld de processen waarbij voedingsstoffen zoals eiwitten, koolhydraten en vetten worden gesplitst. Zo helpen enzymen er kleinere stukjes van te maken die je lichaam kan gebruiken, zoals aminozuren en eenvoudige suikers.

Eiwitsplitsende enzymen worden proteasen genoemd. De enzymen die koolhydraten en vetten in kleinere delen splitsen worden amylase en lipase genoemd. Een ander bekend enzym is bijvoorbeeld lactase. Het lactase-enzym verbetert de vertering van lactose bij personen die lactose moeilijk verteren[1].

In principe maakt je lichaam zelf enzymen aan uit bouwstoffen in je voeding, maar er zijn verschillende situaties waarbij je wel wat extra ondersteuning kunt gebruiken. Bijvoorbeeld als je lichaam er te weinig van aanmaakt. Dat kan komen als gevolg van je voedingspatroon, leeftijd en door invloeden van buitenaf.

Enzymen versnellen allerlei processen in je lichaam. Dit doen ze door de energie te verlagen die nodig is om deze processen op gang te brengen. Zonder de nodige enzymen zouden deze processen simpelweg niet kunnen plaatsvinden. En dat merkt je lichaam direct.

Een van de bekendste enzymen is lactase. Onder normale omstandigheden maakt je lichaam zelf voldoende enzymen aan, maar je voedingspatroon, leeftijd en invloeden van buitenaf kunnen ervoor zorgen dat dit even niet zo is. Dan kun je je lichaam een handje helpen met een enzymcomplex. In zo'n enzymcomplex kan ook lactase zitten. Lactase verbetert de vertering van lactose bij personen die lactose moeilijk verteren[1].

Je lichaam maakt zelf enzymen aan uit bouwstoffen in je voeding. Daarnaast is bepaalde voeding een rijke bron van kant-en-klare enzymen die je lichaam direct kan gebruiken. Bijvoorbeeld om voedingsstoffen zoals eiwitten te splitsen in aminozuren, of zetmeel in enkelvoudige suikers.

Enkele voedingsstoffen met direct bruikbare enzymen zijn:

• Gefermenteerde voeding zoals zuurkool, kombucha en kimchi
• Fruit zoals papaja, ananas, kiwi, mango, bananen
• Honing en bijenpollen
• Avocado

Maar let op: de bruikbaarheid van deze enzymen hangt af van de bereidingswijze en de manier waarop de voeding wordt bewaard. Koken, bakken, kunstmatige toevoegingen en lang bewaren verminderen de activiteit van de aanwezige enzymen. Deze worden daardoor minder bruikbaar voor je lichaam.

Wil je niet alleen extra enzymen eten, maar ook de lichaamseigen aanmaak ervan verhogen? Een gevarieerde, gezonde voeding bevat zowel kant-en-klare enzymen als bouwstoffen waarvan je lichaam enzymen maakt. Als je jouw lichaam iets extra's wil geven, kan je ook een supplement met enzymen gebruiken.

Voordat je lichaam ze kan gebruiken, worden eiwitten in je lichaam gesplitst in aminozuren. Hierbij zijn enzymen betrokken die de snelheid van dit proces verhogen. De enzymen die zo bijdragen aan het splitsen van eiwitten worden proteasen genoemd. Dat is afkomstig van het woord proteïne, wat een mooi woord is voor eiwit. Het laatste stukje -ase laat zien dat het om een enzym gaat. Een protease is dus een eiwit(splitsend) enzym.

Endo- en exoproteasen
Er zijn twee verschillende soorten proteasen, namelijk endo- en exoproteasen. ‘Exo’ betekent van buiten en ‘endo’ van binnen. De exoproteasen ondersteunen het splitsen van eiwitten vanaf de buitenkant van het molecuul, endoproteasen juist in het midden. Wanneer deze twee enzymen samenwerken, wordt het eiwit dus van buiten én van binnen gesplitst. Deze dubbele aanvliegroute verhoogt de snelheid waarmee een eiwit wordt gesplitst.

Let op: endo- en exoproteasen worden ook wel endo- en exopeptidasen genoemd. Een peptide is een verbinding tussen twee aminozuren. Dat is de plek waar het splitsen plaatsvindt. Verwarrend dat er twee verschillende namen zijn, maar het gaat om precies dezelfde enzymen!

Papaïne en bromelaïne
Papaïne is een enzym uit rauwe papaja dat ook eiwitten helpt splitsen. Daarnaast kan het ook bijdragen aan het splitsen van zetmeel en tot op zeker hoogte geldt dat ook voor vet. Bromelaïne komt uit ananas en ook dit enzym ondersteunt de splitsing van eiwitten. Bovendien ondersteunt het andere eiwitsplitsende enzymen in je lichaam. Hoewel papaïne en bromelaïne plantaardige enzymen zijn, zijn ze gelijkwaardig aan de enzymen die in dierlijke producten en in je lichaam voorkomen.

Voordat je lichaam ze kan gebruiken, worden vetten in je lichaam gesplitst in glycerol en vetzuren. Enzymen helpen hierbij, door de snelheid van dit proces te verhogen. De enzymen die zo bijdragen aan het splitsen van eiwitten worden lipasen genoemd. Lipide is een wetenschappelijk woord voor ‘vet’ en het stukje -ase laat zien dat het om een enzym gaat. Een lipase is dus een vet(splitsend) enzym.

Lipasen komen in je lichaam onder andere voor in je lever, maag en alvleesklier. Deze lipasen worden daarom ook leverlipasen, maaglipasen en alvleesklierlipasen genoemd. Ook je speeksel bevat al een beetje lipase. Dit zorgt ervoor dat vet al in je mond gesplitst wordt. De kleine vetzuurverbindingen die overblijven zorgen voor een aangename smaak in je mond.

Voordat je lichaam ze kan gebruiken, worden koolhydraten in je lichaam gesplitst in eenvoudige suikers. Enzymen helpen om de snelheid van dit proces te verhogen. Amylase is een voorbeeld van een enzym dat bijdraagt aan het splitsen van koolhydraten. Het splitst in het bijzonder zetmeel, een groot complex van koolhydraatmoleculen. Zetmeel is een belangrijk bestanddeel van veel plantaardige voeding. Een ander enzym dat ook zetmeel afbreekt, is glucoamylase.

Lactase
Een van de bekendste supplementen die helpt koolhydraten te splitsen, is lactase. Lactase splitst het koolhydraat lactose, melksuiker, tot eenvoudige suikers die je lichaam kan gebruiken. Wist je dat meer dan 70 procent van de wereldbevolking geen lactase aanmaakt? Ook als je wat ouder wordt gaat de productie van lichaamseigen lactase achteruit. Een supplement met lactase verbetert de vertering van lactose bij personen die lactose moeilijk verteren[1].

Enzymen versnellen allerlei processen in je lichaam. Dit doen ze door de energie te verlagen die nodig is om deze processen op gang te brengen. Zonder de nodige enzymen zouden deze processen simpelweg niet kunnen plaatsvinden. Zo helpen proteasen de splitsing van eiwitten, lipasen die van vetten en bijvoorbeeld amylase die van koolhydraten. Eiwitten, vetten en koolhydraten moeten worden gesplitst voordat je lichaam ze kan gebruiken.

Je helpt je lichaam dus een handje als je een enzymcomplex neemt. In zo'n complex zit bijvoorbeeld lactase, wat de vertering van lactose verbetert bij personen die lactose moeilijk verteren[1]. Heb je enkel moeite met de vertering van lactose en geen interesse in het gebruik van andere enzymen? Dan kun je kiezen voor lactase pillen. Zoek je bredere ondersteuning van je enzymen? Dan gebruik je een enzymcomplex.

Veel mensen kunnen aanvulling gebruiken van enzymen. Ons voedingspatroon, onze leeftijd en andere invloeden van buitenaf bepalen in grote mate of de lichaamseigen aanmaak van enzymen aan de behoefte kan voldoen. Als dit niet zo is, merk je dat vrijwel meteen.

In onze supplementen gebruiken we uitsluitend enzymen uit planten en schimmels. Maar zijn die wel gelijkwaardig aan dierlijke of lichaamseigen enzymen? Het klinkt misschien onlogisch, maar plantaardige enzymen zijn zeker gelijkwaardig! Ze hebben dezelfde ruimtelijke vorm en ondersteunen net zo goed de splitsing van eiwitten, koolhydraten en vetten.

Daarnaast hebben plantaardige enzymen het voordeel dat ze minder gevoelig zijn voor maagzuur dan dierlijke enzymen. Dierlijke enzymen worden daardoor sneller uitgeschakeld in de maag dan plantaardige. Enzymen afkomstig uit planten en schimmels zijn hier beter tegen bestand en doorstaan zonder problemen de passage in de maag.

Enzymen zijn erg belangrijk voor je lichaam. Ze ondersteunen namelijk het splitsen van eiwitten, koolhydraten en vetten tot kleinere deeltjes: aminozuren, suikers en vetzuren. En dat is maar goed ook, want met grote eiwitmoleculen kan je lichaam niets.

Heb je een tekort aan enzymen, dan merk je dat vrijwel direct. Dit werkt bijvoorbeeld zo bij lactase. Wanneer je lactose (melksuiker) binnenkrijgt en daarbij onvoldoende lactase aanmaakt, kan dat problemen opleveren. De inname van lactase verbetert de vertering van lactose bij personen die lactose moeilijk verteren[1].

Meestal maakt je lichaam zelf genoeg enzymen aan. Lukt dat niet? Dan kan een supplement uitkomst bieden. Het is logisch dat je jezelf vervolgens afvraagt hoeveel je daarvan nodig hebt. Daar is geen eenvoudig antwoord op. Er is namelijk geen standaard aanbevolen hoeveelheid enzymen. De hoeveelheid enzymen die je nodig hebt, hangt af van de hoeveelheid enzymen die je lichaam zelf aanmaakt en van je voeding. Dit is een kwestie van uitproberen, door laag te beginnen en de dosering naar behoefte te verhogen. Ook kan je contact opnemen met een gezondheidsprofessional die jou daar meer advies over kan geven.

In je lichaam zijn veel soorten enzymen actief. Het bekendste voorbeeld is het lactase-enzym dat helpt bij het verteren van lactose bij personen die lactose moeilijk verteren[1]. Je lichaam maakt in de darm, alvleesklier, maag en speeksel ook veel andere enzymen aan zoals protease, lipase en amylase. Protease splitst eiwitten in aminozuren. Lipase Splitst vet in glycerol en vetzuren. En amylase splitst zetmeel in eenvoudige suikers. Dit zorgt ervoor dat je lichaam de voedingsstoffen die in je voeding zitten, kan gebruiken.

Een enzymsupplement van goede kwaliteit heeft een aantal kenmerken. Zo is het belangrijk dat de samenstelling niet in milligrammen (mg) wordt uitgedrukt, maar in ‘enzymactiviteit’. Dit is relevanter dan de hoeveelheid. Daarom staat op de etiketten en website van Bonusan altijd de enzymactiviteit van de enzymen.

Een ander kwaliteitskenmerk is het gebruik van gepatenteerde enzymgrondstoffen. Dit zijn grondstoffen die uitgebreid zijn getest op hun biologische beschikbaarheid. Zo gebruiken we voor Bonusan Gastrozym de gepatenteerde grondstof BioCore® Optimum Complete en voor Glucazym de grondstof Glutalytic®.

Wat ook belangrijk is voor een goede biologische beschikbaarheid, is waar de enzymen vandaan komen. Zo kan je het best een mix gebruiken van enzymen uit verschillende bronnen. De verschillende enzymen vullen elkaar dan het best aan.

Ook is het belangrijk om te letten op eventuele onnodige toevoegingen, zoals synthetische geur-, kleur- en smaakstoffen. Deze zijn niet aanwezig in Bonusan enzymsupplementen.

Tot slot is het natuurlijk prettig als de capsules makkelijk door te slikken zijn en na elke maaltijd gebruikt kunnen worden. Zo is het makkelijk om je aan een vast patroon te houden.

Bonusan enzymen zijn geschikt voor een brede doelgroep en zijn bovendien geschikt voor vegetariërs en veganisten. Echter, tijdens je zwangerschap of als je borstvoeding geeft kan je beter geen enzymen gebruiken.

Het gebruik van enzymen is veilig. Je lichaam maakt zelf ook veel enzymen aan. Met een enzymsupplement help je je lichaamseigen enzymen een handje. Enzymen zijn veilig om langere tijd te gebruiken wanneer je er voordeel van ervaart.

Voor enzymen in een supplement geldt dat de dosering niet in gewicht (mg) wordt uitgedrukt, maar in de enzymactiviteit. De weergave van milligrammen per dagdosering zegt bij enzymen niet zoveel. De effectiviteit van het enzym wordt namelijk bepaald door de activiteit van de enzymen, niet door het aantal milligrammen.

De activiteit wordt meestal uitgedrukt in ‘eenheden’(units (U)). Zo wordt lactase uitgedrukt in ALU (zure lactase eenheden), amylase wordt uitgedrukt in DU, (dextriniserende eenheden) en fytase wordt uitgedrukt in FTU (fytase eenheden).

Bijvoorbeeld, een enzymproduct met lactase ondersteunt de afbraak van lactose. Een product met een hogere ALU-waarde bevat meer werkzame lactase-enzymen. Het is goed om dit in het achterhoofd te houden als je het etiket van een enzymsupplement leest.