01.01.2023

Ga niet op dieet: kies voor een gezonde voeding

Inhoud

  1. Kies niet voor een dieet
  2. Drie nadelen van een caloriearm dieet
  3. Dit zijn drie nadelen van een caloriearm dieet
  4. Waarom niet gewoon minder vet eten?
  5. Wat zijn gezonde vetten?
  6. Vetten die je beter kunt vermijden
  7. Kies voor een gezonde voeding
  8. Maar welke voeding is gezond?
  9. Wat is oervoeding (of paleodieet)?
  10. Wat eet je bij als je oervoeding eet?
  11. Wat is het mediterraan dieet?
  12. Ontdek de voeding die bij jou past
  13. Conclusie

Kies niet voor een dieet

Veel mensen die gezonder willen leven, kiezen voor een dieet . “Als ik maar snel veel kilo's verlies, word ik vanzelf gezonder”, is de gedachte. Het klopt inderdaad dat een gezond gewicht bijdraagt aan een goede gezondheid. Het verkleint de kans op ziekten, zoals:

  • Hart- en vaatziekten [2]
  • Diabetes type 2 [3]
  • Hoge bloeddruk [4]

Maar afvallen is niet het hele verhaal. Het is vooral van belang hoe je een gezond gewicht bereikt. Het spreekt voor zich dat je het beste op een gezonde manier gewicht verliest. En het liefst wil je lichaamsvet natuurlijk op een duurzame manier kwijtraken.

Toch weten de meeste mensen niet zo goed hoe ze dat moeten doen. Ze kiezen voor diëten waarbij hun gezondheid wordt aangetast of voor diëten die niet houdbaar zijn. De meest voorkomende keuzes die men maakt, zijn het eten van minder:

  • Suiker
  • Vet
  • Calorieën

Minder suikers eten is inderdaad een goed idee, zeker geraffineerde suikers uit bewerkte voeding, zoals snoep, koek en, frisdrank. Ook geraffineerde graanproducten zoals brood, pasta en pizza zijn suikers waar je matig mee wilt omgaan.

Wees verder matig met fruitsuikers. Vooral uit fruitsapjes, die niet meer de structuur en vezels bevatten van een stuk fruit. De vezels zorgen er juist voor dat de suikers langzamer worden opgenomen. En dat is veel beter voor je bloedsuiker.

En minder vet eten, is dat gezond? Minder vet en minder calorieën eten – op dieet gaan – is niet per definitie een goed idee. Hieronder lees je waarom en wat je wel kunt doen.

Samenvatting: Veel mensen weten niet hoe ze gezonder moeten leven en duurzaam kunnen afvallen. Ze kiezen voor het eten van minder suikers, minder vetten en over het algemeen minder calorieën. Dit is alleen niet per definitie gezonder of een duurzame manier van afvallen.



Drie nadelen van een caloriearm dieet

Er zijn veel diëten waarbij je binnen korte tijd veel kilo’s kunt verliezen. Vaak zijn dat caloriearme diëten . Tijdens zo’n dieet eet je minder calorieën dan je normaal zou doen. In vet en suiker zitten de meeste calorieën. Je eet bij een caloriearm dieet dus vooral minder vet en minder suiker. Als je dit in korte tijd doet, heet dat een crashdieet.

Maar werkt het ook? Wat deze diëten beloven is in principe waar: als je gedisciplineerd bent, kun je hier zeker snel kilo’s mee verliezen. Of het je ook gezonder maakt en of je er duurzaam mee kan afslanken, dat ligt iets anders.

Dit zijn drie nadelen van een caloriearm dieet:

1. Je krijgt minder voedingsstoffen binnen

Minder eten, betekent dat je minder voedingsstoffen binnenkrijgt en dat is niet goed voor je lichaam. Elke dag alle voedingsstoffen binnenkrijgen is belangrijk. Zonder al die voedingsstoffen, kan je lichaam zijn of haar takenpakket namelijk minder goed uitvoeren.

Je kunt het zo zien: je lichaam is als een fabriek en de voedingsstoffen zijn als het personeel in de fabriek. Als je niet voldoende personeel hebt, kan de fabriek niet goed draaien. Het gevolg kan zijn dat je je minder energiek voelt, mentaal minder lekker in je vel zit of dat je hormoonhuishouding van slag raakt.

2. Je kunt niet zomaar stoppen (jojo-effect)

Als je een caloriearm dieet volgt, kun je niet zomaar stoppen. Wanneer je namelijk stopt en je oude voedingspatroon oppakt, dan komen de kilo’s er vanzelf weer aan. Dit heet het jojo-effect.

Het jojo-effect is een bekend principe. Je valt eerst flink af en als je weer ‘normaal’ begint te eten kom je snel terug op je oorspronkelijke gewicht of word je zelfs zwaarder.

Hoewel het afvallen vaak wel lukt, is het dus vaak lastig om het gewicht vervolgens te behouden.

3. Falen ligt op de loer door hevige honger

Verder ervaar je vaak veel honger tijdens een caloriearm dieet. Dat kan heel lastig zijn, zeker als je jezelf beseft dat dit nog wel even kan duren.

Ondanks dat het in de eerste instantie al een uitdaging kan zijn om het dieet te vol te houden, voel je jezelf vaak toch schuldig als je een keertje zondigt. Al met al werkt dit niet heel motiverend. Het is de reden waarom veel dieetpogingen vroegtijdig stranden.

Verderop in dit artikel leggen we uit hoe je duurzaam en gezond kunt leven en afvallen. Maar eerst willen we een hardnekkige mythe de wereld uit helpen:, namelijk dat minder vet eten ervoor zorgt dat je afvalt en gezond wordt.

Samenvatting: Drie nadelen van een caloriearm dieet zijn dat je minder voedingsstoffen binnenkrijgt dan dat je lichaam nodig heeft en dat is niet gezond. Bovendien kan je er niet zomaar mee stoppen, vanwege het jojo-effect. En de kans dat het dieet faalt is groot, doordat het erg zwaar is doordat je veel honger ervaart.

Waarom niet gewoon minder vet eten?

Minder vet eten is een veelgehoord advies als je wilt afvallen en gezonder wilt worden. Dat dit advies wordt gegeven is best begrijpelijk. Het lijkt namelijk zo logisch: van vetten word je vet.

Het klopt inderdaad dat vetten meer calorieën bevatten dan koolhydraten of eiwitten. Dus als je dezelfde hoeveelheid eiwitten of koolhydraten eet als vetten, dan krijg je met vetten de meeste calorieën binnen.

Toch gaat het er aan het einde van de dag om wat je onder aan de streep aan calorieën binnenkrijgt. Eet je meer calorieën dan je verbruikt, dan kom je aan. Eet je minder calorieën dan dat je verbruikt, dan is de kans groot dat je afvalt.

Tenminste, in de meeste gevallen. Soms lukt het namelijk niet om af te slanken. Zelfs als je minder eet dan je lichaam verbruikt. Dat kan heel frustrerend zijn en de kans is groot dat er in dat geval iets met je lichaam aan de hand is.

Val jij moeilijk af, dan zou je met een orthomoleculair therapeut kunnen onderzoeken wat er aan de hand is.

Wat zijn gezonde vetten?

We zijn onterecht bang gemaakt voor vetten. Er zijn namelijk ook gezonde vetten, die ontzettend belangrijk zijn voor je lichaam.

Gezonde vetten vind je onder andere in avocado, noten en vette vis. Deze vetten, zoals omega-3 vetzuur (EPA, DHA) uit vis, zijn:

  • Belangrijke bouwstenen voor de hersenen* [5]
  • Goed voor je hart* [6]
  • Goed voor je gezichtsvermogen* [7]

Bovendien zorgen gezonde vetten voor een langdurig vol gevoel na het eten.

Vetten die je beter kunt vermijden

Natuurlijk zijn er ook vetten die je beter kunt vermijden. Aan de ene kant zijn dat de zogenaamde transvetten, deze vind je tegenwoordig nog vooral in melk- en vleesproducten. Aan de andere kant zijn dat de producten die rijk zijn aan omega 6-vetten, zoals:

  • Plantaardige oliën om in te bakken (zoals zonnebloemolie, saffloerolie, arachide-olie)
  • Vlees en gevogelte uit de intensieve veeteelt
  • Bewerkte kant-en-klaar-producten

Samenvatting: Gezonde vetten zijn belangrijk voor je lichaam, zoals voor je hersenen, je hart en je gezichtsvermogen. Deze vetten vind je bijvoorbeeld in vette vis, noten en avocado. Vetten die je beter kunt vermijden zijn transvetten en overdadige omega 6-vetten uit de hiervoor genoemde producten. Wil je meer lezen over hoe je de balans tussen omega 3 en omega 6 kunt verbeteren en waarom je dat zou willen? Dat kan hier .

Kies voor een gezonde voeding

Voeding en dieet, die termen worden nogal eens door elkaar gebruikt. Dat komt wellicht door het Engelse woord diet, dat zowel voeding als dieet betekent. Er is alleen wel degelijk een verschil.

Waar dieet in Nederland toch altijd de bijklank heeft van afvallen en afzien (want ongezellig, je mag niet meer eten wat je zo graag doet), gaat een voedingswijze over een manier van eten die bij je past. Met de juiste voeding kan je een duurzaam, volwaardig en dus gezond voedingspatroon ontwikkelen. En dat is precies wat je wilt.

Maar wat is een volwaardig voedingspatroon? Dat betekent een manier van eten waarmee je lichaam alle voedingsstoffen binnenkrijgt die het nodig heeft om goed te functioneren. Als je op deze manier leeft dan kom je meestal vanzelf uit op je natuurlijke gewicht.

Samenvatting: Waar een dieet meestal de bijklank heeft van afvallen, gaat een voedingswijze over een manier van eten die bij je past en daarmee duurzaam is en waarmee je elke dag alle belangrijke voedingsstoffen binnenkrijgt.

Maar welke voeding is gezond?

Twee voorbeelden van gezonde voedingswijzen zijn het mediterrane dieet en oervoeding (paleodieet). Bij deze stijlen van eten tel je geen calorieën en volg je geen strak eetplan. Daardoor is het goed vol te houden en dat is een groot voordeel.

Bovendien krijg je wanneer je voldoende varieert tussen alle ‘toegestane’ voeding, alle voedingsstoffen binnen. Hieronder lees je hoe het precies zit.

Wat is oervoeding (of paleodieet)?

Oervoeding is een manier van eten die in lijn is met hoe onze verre voorouders aten. Het wordt ook wel paleodieet genoemd, maar die term gebruiken we liever niet vanwege het woord ‘dieet’.

Er zijn veel studies die uitwijzen dat oervoeding effectief is om gewicht te verliezen [9,10,11]. Bovendien wordt het in verband gebracht met het verminderen van:

  • Risicofactoren voor hart- en vaatziekten [12]
  • Ontstekingen in je lichaam [13]

Ook kan het de gevoeligheid van je lichaam voor het hormoon insuline verhogen en dat is een goede zaak. Hierdoor kan je lichaam namelijk efficiënter suiker uit je bloed halen [14,15]. Deze suiker wordt vervolgens in de weefsels omgezet in energie die het lichaam kan gebruiken.

Wanneer je lichaam de suiker niet of minder goed uit je bloed haalt, blijft dit in je bloedsomloop zitten. Dit noem je een verhoogd bloedsuiker. En dat kan mogelijk leiden tot diabetes. Diabetes is weer een risicofactor voor hart- en vaatziekten.

Wat eet je bij als je oervoeding eet?

Het idee achter oervoeding is dat je alleen eet wat je in de natuur ook kan eten. En dan met name in een land-waterecosysteem, dat is een gebied waar land en water bij elkaar komen. De dingen die je dan eet zijn:

  • Groenten en fruit
  • Noten, pitten en zaden
  • Eieren
  • Vis
  • Schaal- en schelpdieren

Zoals je ziet staat hier niets tussen wat uit een fabriek komt. Veel van de voeding die we tegenwoordig eten is sterk bewerkt , met allerlei onnodige toevoegingen. Wij vinden het logisch dat je lichaam voeding die uit de natuur komt het beste begrijpt. Je lichaam werkt in grote lijnen namelijk nog steeds hetzelfde als in de oertijd.

Omdat onze verre voorouders nog geen granen, zuivel of peulvruchten aten zijn deze voedingsmiddelen geen onderdeel van oervoeding. Je vindt deze wel terug in een andere gezonde manier van eten, namelijk het mediterraan dieet.

Wat is het mediterraan dieet?

Het mediterraan dieet is een voedingswijze gebaseerd op het traditionele voedsel dat vroeger werd gegeten in landen aan de Middellandse Zee. Onder die landen vallen Frankrijk, Spanje, Griekenland en Italië.

Talloze onderzoeken hebben aangetoond dat het mediterrane dieet gewichtsverlies kan bevorderen [16,17]. Ook wordt deze voeding in verband gebracht met mogelijke bescherming tegen [18]:

  • Hart- en vaatziekten
  • Diabetes type 2
  • Vroegtijdig overlijden

Wat wel belangrijk is om te weten, is dat de mediterrane manier van eten waarop deze onderzoeken zijn gebaseerd, vooral veel gezonde plantaardige voedingsmiddelen bevat en relatief weinig dierlijke producten en vlees. Wel wordt er minstens twee keer per week vis of zeevruchten gegeten.

Dit is de voeding die onderdeel is van een mediterraan dieet:

  • Groenten en fruit
  • Peulvruchten
  • Olijfolie
  • Noten, pitten en zaden
  • Vis
  • Kip
  • Volle onbewerkte granen
  • Met mate: rood vlees en zuivel

Wanneer je volop varieert met de ingrediënten uit het mediterraan dieet en/of oervoeding, dan zal je zien dat de mogelijkheden eindeloos zijn. In het begin zal het misschien even wennen zijn om anders te eten. Focus je daarom in het begin vooral op wat je wél mag en varieer daarin volop. Als dat je goed afgaat, ga je kalm aan meer en meer in lijn met de door jou gekozen voedingswijze eten.

Gezonder leven gaat dus vooral om het eten van natuurlijke en onbewerkte voeding, liefst van biologische oorsprong . Door de uitputting van de landbouwgrond zitten er in niet-biologische voeding namelijk veel minder gezonde voedingsstoffen.

Tip: Vind je biologische groenten duur? Ga dan eens naar een biologische markt, daar zijn vaak kramen die groenten voor een goede prijs aanbieden. Bovendien zit er meestal geen plastic om deze groenten. Dat is een win-win situatie voor zowel je lichaam als de aarde.

Samenvatting: Twee gezonde voedingswijzen zijn het mediterrane dieet en oervoeding (paleodieet). Beide zijn effectief om gewicht te verliezen en om duurzaam gezond te leven. Wat ze gemeen hebben is dat het gaat om het eten van natuurlijke en onbewerkt voeding, liefst van biologische oorsprong. Wees daarbij matig met vlees en zuivel.

Ontdek de voeding die bij jou past

Er bestaan ook voedingswijzen die je tijdelijk inzet om bepaalde klachten te verminderen, zoals bijvoorbeeld een koolhydraatarm dieet of een ketogeen dieet. Voor deze therapeutische voedingswijzen verwijzen we je graag naar dit artikel.

Vind je het ingewikkeld om zelf een nieuwe gezonde levensstijl aan te nemen of wil je graag specifiek hulp bij het verminderen van lichamelijke of mentale klachten?

Dan kun je de hulp inschakelen van een orthomoleculair therapeut. Deze therapeut kan je stap voor stap meenemen in het aanpassen van je voeding en leefstijl; helemaal op maat en passend bij jouw leven. Zo hoef je het ook niet alleen te doen. Vind hier een orthomoleculair therapeut die bij je past.



Conclusie

De meeste diëten bieden geen duurzame manier van afvallen en gezonder worden. Bijna iedereen die een dieet heeft gevolgd, is na een jaar weer terug op het oude gewicht [1].

Veel mensen denken dat gezonder leven betekent dat je geen vet en suiker moet eten en dat je caloriearm moet eten, maar dit is niet per definitie het geval:

  • Geraffineerde suikers schrappen is wel een goed idee, net als matig zijn met fruitsuikers.
  • Vet schrappen is een slecht idee, bepaalde vetten heb je namelijk nodig voor een gezond lichaam. Dan gaat het vooral over de vetten uit bijvoorbeeld vette vis, avocado, olijven en noten. De industriële transvetten uit bijvoorbeeld plantaardige oliën om in te bakken (zoals zonnebloemolie, saffloerolie, arachide-olie etc), vlees en gevogelte uit de intensieve veeteelt en bewerkte kant-en-klaar producten kun je beter laten staan.

Ook minder calorieën eten, oftewel caloriearme diëten werken meestal niet om drie redenen:

  1. Het is niet gezond omdat je niet alle voedingsstoffen binnenkrijgt.
  2. Je kunt niet zomaar stoppen (vanwege het jojo-effect).
  3. Het is heel moeilijk vol te houden, vanwege de vaak extreme honger.

Als je duurzaam en gezond wilt afslanken, dan kun je het beste je levensstijl aanpassen. En bijvoorbeeld kiezen voor een slimme voedingswijze, zoals het mediterraan dieet, oervoeding (paleodieet), of een mix van beiden. Deze voedingswijzen zijn bewezen effectief om gewicht te verliezen en om duurzaam gezond te leven. Wat ze gemeen hebben is dat het gaat om het eten van natuurlijke en onbewerkte voeding, liefst van biologische oorsprong. Wees matig met vlees en zuivel.

*Bij dagelijkse inname van 250 mg EPA en DHA.



Bronnen

  1. Volkskrant. Geraadpleegd op 20 augustus 2022 van: www.volkskrant.nl/wetenschap/waarom-het-zo-moeilijk-vechten-is-tegen-het-jojo-effect-en-hoe-blijvend-afvallen-misschien-toch-lukt~bf9613ed/
  2. Carbone, S., et al. (2019). Obesity paradox in cardiovascular disease: where do we stand?. Vascular health and risk management, 15, 89.
  3. Barnes, A. S. (2011). The epidemic of obesity and diabetes: trends and treatments. Texas Heart Institute Journal, 38(2), 142.
  4. Re, R. N. (2009). Obesity-related hypertension. Ochsner Journal, 9(3), 133-136.
  5. Bauer, I., et al. (2014). Omega‐3 supplementation improves cognition and modifies brain activation in young adults. Human Psychopharmacology: Clinical and Experimental, 29(2), 133-144.
  6. Khan, S. U., et al. (2021). Effect of omega-3 fatty acids on cardiovascular outcomes: A systematic review and meta-analysis. EClinicalMedicine, 38, 100997.
  7. Cakiner-Egilmez, T. (2008). Omega 3 fatty acids and the eye. Insight (American Society of Ophthalmic Registered Nurses), 33(4), 20-5.
  8. Couet, C., et al. (1997). Effect of dietary fish oil on body fat mass and basal fat oxidation in healthy adults. International journal of obesity, 21(8), 637-643.
  9. Österdahl, M., et al. (2008). Effects of a short-term intervention with a paleolithic diet in healthy volunteers. European journal of clinical nutrition, 62(5), 682-685.
  10. Mellberg, C., et al. (2014). Long-term effects of a Palaeolithic-type diet in obese postmenopausal women: a 2-year randomized trial. European journal of clinical nutrition, 68(3), 350-357.
  11. Jönsson, T., et al. (2009). Beneficial effects of a Paleolithic diet on cardiovascular risk factors in type 2 diabetes: a randomized cross-over pilot study. Cardiovascular diabetology, 8(1), 1-14.
  12. Manheimer, E. W., et al. (2015). Paleolithic nutrition for metabolic syndrome: systematic review and meta-analysis. The American journal of clinical nutrition, 102(4), 922-932. [12] Masharani, U., et al. (2015).
  13. Monteiro, R., & Azevedo, I. (2010). Chronic inflammation in obesity and the metabolic syndrome. Mediators of inflammation, 2010.
  14. Masharani, U., et al. (2015). Metabolic and physiologic effects from consuming a hunter-gatherer (Paleolithic)-type diet in type 2 diabetes. European journal of clinical nutrition, 69(8), 944-948.
  15. Frassetto, L. A., et al. (2009). Metabolic and physiologic improvements from consuming a paleolithic, hunter-gatherer type diet. European journal of clinical nutrition, 63(8), 947-955.
  16. Mancini, J. G., et al. (2016). Systematic review of the Mediterranean diet for long-term weight loss. The American journal of medicine, 129(4), 407-415. 
  17. Estruch, R., & Ros, E. (2020). The role of the Mediterranean diet on weight loss and obesity-related diseases. Reviews in endocrine and metabolic disorders, 21(3), 315-327.
  18. Tosti, V., et al. (2018). Health benefits of the Mediterranean diet: metabolic and molecular mechanisms. The Journals of Gerontology: Series A, 73(3), 318-326.