Spijsvertering begint al voor de mond
Eigenlijk begint de spijsvertering al voordat we iets in onze mond stoppen. Voedsel prikkelt de zintuigen, denk maar eens aan een verse croissant… de geur, het knapperige geluid als je de croissant oppakt en doorbijt… De gedachte alleen al doet je letterlijk het water in de mond lopen. Het lichaam anticipeert namelijk op het eten door speeksel en spijsverteringsenzymen aan te maken. Bij het nemen van de eerste hap vermengt het speeksel zich met het eten. Speeksel bevat het enzym alfa-amylase dat zetmeel afbreekt en dus begint vanaf hier de spijsvertering echt.
De maag
Zodra het voedsel via de slokdarm de maag binnenkomt, wordt het gekneed en vermengd met maagsap. Maagsap is een enorm zuur mengsel met daarin het spijsverteringsenzym pepsine. Pepsine zorgt voor de afbraak van eiwitten. Door de zuurtegraad doodt maagsap de aanwezige bacteriën en andere ziekmakers in het voedsel. De maag is bekleed met een dikke slijmvlieslaag zodat maagzuur de maag zelf niet aantast. Voedsel blijft 1 tot 3 uur in de maag, daarna wordt het doorgestuurd naar de dunne darm. Voedsel met veel vet en eiwitten blijft langer in de maag dan een koolhydraatrijke maaltijd.
De dunne darm
De 6 meter lange dunne darm is verantwoordelijk voor het belangrijkste deel van de spijsvertering. De dunne darm wordt opgedeeld in drie delen, de twaalfvingerige darm, de nuchtere darm en de kronkeldarm. De lever maakt gal aan, dat wordt opgeslagen in de galblaas. In de twaalfvingerige darm wordt gal gemengd met de voeding, dit ondersteunt de vetvertering. De alvleesklier maakt een hele reeks aan spijsverteringsenzymen aan die zorgen voor de afbraak van alle voedingsstoffen. Zodra de voedingsstoffen voldoende zijn afgebroken kunnen ze worden opgenomen en gaan ze door de darmwand heen de bloedbaan in. Om zo veel mogelijk voedingsstoffen te kunnen opnemen is het oppervlak van de darm zo groot mogelijk, in totaal wel 150-200 m2, zo groot als een tennisveld.
De dikke darm
De bekendste functie van de dikke darm is dat het onverteerbare stoffen verwerkt tot ontlasting. Maar de dikke darm doet zo veel meer dan dat. Het laatste stuk van het spijsverteringskanaal is 1-1,5 meter lang en voedsel verblijft hier tot wel 24 uur lang. In de dikke darm wordt water uit de onverteerde voedselbrij gehaald en worden op de valreep nog enkele mineralen opgenomen. Daarnaast huisvest de dikke darm ca. 100.000 miljard micro-organismen, dit wordt ons microbioom genoemd.
Het darmmicrobioom
De darm wordt bewoond door een enorm aantal micro-organismen, waarvan bacteriën zoals lactobacillen en bifidobacteriën de bekendste zijn. Het microbioom heeft zowel lokaal in de darm, als in de rest van het lichaam (systemisch) vele functies. Zo ondersteunen de micro-organismen de spijsvertering door onverteerde voedselresten te fermenteren. Ook speelt het microbioom een belangrijke immunologische rol en helpen de goede micro-organismen het lichaam beschermen tegen ongewenste indringers. Daarnaast heeft het microbioom functies buiten de darm, zo heeft het een belangrijke invloed op de hersenen via de darm-hersenas.
De lever
Naast de aanmaak van gal heeft de lever ruim 500 andere functies en speelt het een belangrijke rol bij de verwerking en verdeling van voedingsstoffen door het lichaam. Alle voedingsstoffen die door de darmwand worden opgenomen, worden via de poortader vervoerd naar de lever. De lever controleert de binnengekomen stoffen en slaat waar nodig stoffen op of zorgt voor detoxificatie. Na controle stroomt het voedingsstofrijke bloed via de poortaders naar het hart om door het lichaam gepompt te worden. Zo zorgt de lever voor bloed dat zuiver is en rijk aan voedingsstoffen.