01.09.2023

Zo heb je het minder koud: zet je interne thermostaat een graadje hoger

Leestijd (minuten): 6

Inhoud

  1. Koud hebben kan gezond zijn
  2. Ik heb het wel heel snel koud, hoe kan dat?
  3. Hoe krijg je het nu minder snel koud?
  4. Conclusie

Koud hebben kan gezond zijn

Vooraf alvast één troost: het af en toe eens flink koud hebben kan heel erg gezond zijn. Zo kan een koude douche of zwemmen in koud water ervoor zorgen dat je immuunsysteem sterker wordt en je energiehuishouding verbetert [1,2].

Ook je verwarming een graadje lager draaien blijkt gezond te zijn. Onderzoek aan de universiteit van Maastricht wees uit dat een omgevingstemperatuur van 16 graden leidt tot een groter energieverbruik van je lichaam dan bij een omgevingstemperatuur van 22 graden.  

Dat betekent dat, als je normaal gezond eet, je meer calorieën verbrandt bij 16 graden dan bij 22 graden [3]. Je hoeft dus niet bang te zijn van een beetje kou. Het kan je zelfs helpen om gezonder te worden!



Ik heb het wel heel snel koud, hoe kan dat?

Sommige mensen hebben het daarentegen vaak heel snel koud. Dan heb je een dikke jas, sjaal en muts nodig op dagen waarop het toch echt niet heel erg koud is. Of je hebt altijd een dikke trui aan op kantoor of in het leslokaal omdat je het anders echt koud krijgt, terwijl anderen er prima een hele dag in een T-shirt kunnen rondlopen.

Blijkbaar gaat dus niet iedereen op dezelfde manier om met temperatuurverschillen. Wat zorgt er nu precies voor dat je het gemakkelijker koud krijgt dan een ander? Er zijn vier redenen waarom jij het misschien sneller koud hebt dan een ander.

1. Je maakt te weinig schildklierhormoon

Je schildklier is verantwoordelijk voor het produceren van het actief schildklierhormoon ‘triiodothyronine’ afgekort als T3. Deze T3 activeert de energieproductie en langs deze weg ook de warmteproductie in je lichaam. Als je minder van dit hormoon aanmaakt kunnen je cellen minder goed warmte en energie maken waardoor je het moeilijker hebt je lichaamstemperatuur op peil te houden. Daarnaast voel je je mogelijk ook vaak moe en kom je gemakkelijk in gewicht aan.

2. Je hebt te weinig spieren

Ook spieren zijn goed in het produceren van warmte [4]. Dat kunnen ze doen door te rillen maar ook zonder te rillen! Idealiter bestaat minimaal de helft van je lichaamsmassa uit spieren en deze spieren bepalen grotendeels je energieverbruik en warmteproductie tijdens de dag. Omdat spieren je warm kunnen houden, vinden mensen met minder spiermassa het vaak moeilijker om hun lichaam vanzelf warm te houden.

Er bestaat in het lichaam ook een systeem dat, zonder te rillen, je lichaamstemperatuur heel efficiënt kan opkrikken. Dat systeem bestaat uit gespecialiseerde vetcellen. Deze vetcellen zijn bruin van kleur en worden dan ook ‘bruin vet’ genoemd.

3. Je hebt onvoldoende bruin vet

Bruin vet kan je niet zien en zorgt er niet voor dat je overgewicht krijgt. Een volwassen persoon heeft namelijk maar 50 tot 80 gram bruin vet. Het zijn kleine vetcellen die niet bedoeld zijn om extra vet op te slaan. Ze zijn er speciaal voor gemaakt om heel veel warmte te produceren.

Wanneer je voldoende van deze bruine vetcellen hebt, zorgt dat er dus voor dat jouw interne verwarming altijd op volle toeren draait.

4. Je hebt een slechte doorbloeding

Een andere reden dat je het snel koud kan hebben, is een verminderde doorbloeding. Doorbloeding speelt een belangrijke rol in het reguleren van onze lichaamstemperatuur. Ons warme bloed wordt naar verschillende delen van het lichaam gepompt. Op die manier draagt het zijn warmte over. Een goede doorbloeding zorgt dus voor een goede warmteverdeling door heel je lichaam. Problemen met de doorbloeding hebben als resultaat dat je het koud hebt.

Hoe krijg je het nu minder snel koud?

Help je schildklier

Om voldoende T3 te kunnen maken heeft je schildklier bepaalde omstandigheden en bepaalde voedingsstoffen nodig. Heb je last van langdurige stress of van een chronische laaggradige ontsteking? Dan produceert je schildklier onvoldoende T3. En dan is het dus ook lastig om je lichaamstemperatuur op peil te houden [5].

Daarnaast heeft je schildklier ook specifieke voedingsstoffen nodig om optimaal te kunnen werken. Deze voedingsstoffen zijn voornamelijk jodium, selenium en zink. Veel mensen met een typisch westers voedingspatroon hebben een tekort aan deze mineralen [6–8].

Zowel jodium, selenium als zink vind je voornamelijk in schaal- en schelpdieren. Selenium vind je ook terug in paranoten.

Maak meer spieren aan

Meer spiermassa zal je helpen om het gemakkelijker warm te hebben. Spiermassa kan je enkel krijgen door te trainen. Bij voorkeur doe je aan intensieve krachttraining onder begeleiding van een professional. Maar ook elk half uur je zittijd onderbreken en enkele eenvoudige oefeningen doen zoals kniebuigingen kunnen je helpen je spiermassa te onderhouden.

Activeer je bruin vet

De meest duurzame manier om je interne thermostaat altijd aan de gang te houden is het activeren en aanmaken van bruin vet.

Dat doe je door jezelf regelmatig bloot te stellen aan kouprikkels [9]. Loop eens zonder trui naar buiten, ga eens zwemmen in koud water of neem eens een ijskoude douche. Het beste zorg je elke dag voor een korte maar stevige kouprikkel en draai je de thermostaat in huis een graadje lager.

Je temperatuur op peil houden kan je namelijk leren! Alleen zijn veel volwassenen het helaas vergeten hoe ze dat moeten doen. Kinderen hebben van nature meer bruin vet dan volwassenen waardoor zij beter kunnen omgaan met koude temperaturen. Daardoor gaan ze vaak gewoon in hun T-shirt buiten spelen ook al vinden wij, volwassenen, het koud.

Roep dan vooral niet dat ze hun jas en muts aan moeten doen! Laat ze zelf beslissen wanneer ze het echt koud hebben. Op die manier behouden ze de capaciteit om hun lichaamstemperatuur zelf te reguleren. Daar kunnen wij als volwassenen nog wat van leren...

Verbeter je doorbloeding

Je doorbloeding kan je verbeteren door regelmatig te bewegen. Wanneer je beweegt, komt de bloedcirculatie op gang en worden de lichaamsdelen doorbloedt. Ook kan je je doorbloeding verbeteren met voeding, bijvoorbeeld met een pittig gerecht of warme gemberthee. Pepers zijn pittig en dat komt door het stofje capsaïcine.

Het eten van capsaïcine geeft niet alleen een warm gevoel in je mond, maar het verwarmt ook je hele lichaam. Capsaïcine zorgt er namelijk voor dat de bloedvaten verwijden. Dit bevordert de bloedstroom in het lichaam, waardoor je het minder koud hebt. Ook gember verwijdt de bloedvaten en bevordert daarmee de doorbloeding. Dat komt goed uit, want een kopje gemberthee in de winter is altijd een goed idee!



Conclusie

Het is niet erg om het af en toe eens koud te hebben. Dat kan een erg gezonde prikkel zijn voor je lichaam. Maar als je het vaak koud hebt terwijl de omgevingstemperatuur normaal is, dan is er wellicht iets aan de hand. De meest voorkomende oorzaken nog eens op een rijtje:

  • Een minder goed werkende schildklier
  • Te weinig spiermassa
  • Een tekort aan bruin vet
  • Slechte doorbloeding

Deze kan je gelukkig allemaal beïnvloeden met voeding en leefstijl, waardoor je jouw interne thermostaat een graadje hoger zet. En dat is erg handig in deze tijd waarin we met zijn allen de verwarming in huis wat lager draaien. Op die manier heb je veel minder last van de wat koudere temperaturen in huis.



Bronnen

  1. Huo C, Song Z, Yin J, Zhu Y, Miao X, Qian H, et al. Effect of Acute Cold Exposure on Energy Metabolism and Activity of Brown Adipose Tissue in Humans: A Systematic Review and Meta-Analysis. Front Physiol. 2022 Jun 28;13:917084.
  2. Buijze GA, Sierevelt IN, van der Heijden BCJM, Dijkgraaf MG, Frings-Dresen MHW. Correction: The Effect of Cold Showering on Health and Work: A Randomized Controlled Trial. PLoS ONE. 2018 Aug 2;13(8):e0201978.
  3. Westerterp-Plantenga M, van Marken Lichtenbelt W, Strobbe H, Schrauwen P. Energy metabolism in humans at a lowered ambient temperature. Eur J Clin Nutr. 2002 Apr 1;56(4):288–96.
  4. Periasamy M, Herrera JL, Reis FCG. Skeletal Muscle Thermogenesis and Its Role in Whole Body Energy Metabolism. Diabetes Metab J. 2017;41(5):327.
  5. Mancini A, Di Segni C, Raimondo S, Olivieri G, Silvestrini A, Meucci E, et al. Thyroid Hormones, Oxidative Stress, and Inflammation. Mediators of Inflammation. 2016;2016:1–12.
  6. Iodine deficiency in Europe: a continuing public health problem [Internet]. [cited 2022 Oct 17]. Available from: https://www.who.int/publications-detail-redirect/9789241593960
  7. Stoffaneller R, Morse N. A Review of Dietary Selenium Intake and Selenium Status in Europe and the Middle East. Nutrients. 2015 Feb 27;7(3):1494–537.
  8. Vreugdenhil M, Akkermans MD, van der Merwe LF, van Elburg RM, van Goudoever JB, Brus F. Prevalence of Zinc Deficiency in Healthy 1–3-Year-Old Children from Three Western European Countries. Nutrients. 2021 Oct 22;13(11):3713.
  9. Scheel AK, Espelage L, Chadt A. Many Ways to Rome: Exercise, Cold Exposure and Diet—Do They All Affect BAT Activation and WAT Browning in the Same Manner? IJMS. 2022 Apr 26;23(9):4759.