12.02.2023

Hoe herken ik een burn-out?

Inhoud

  1. Wat is een burn-out?
  2. Oorzaken van een te hoge werkdruk
  3. Veelvoorkomende fases naar een burn-out
  4. Symptomen van een burn-out
  5. Symptomen van de cynische fase
  6. Symptomen van een burn-out
  7. Burn-out test
  8. Conclusie

We willen je graag helpen om een burn-out te voorkomen. Om dit te doen is het belangrijk om vroegtijdig in actie te komen. Dat doe je door de risicofactoren, de verschillende fases en de symptomen te herkennen.

Wist je trouwens dat je via een speekseltest kunt kijken hoe het met je stressniveau staat? Ook dat leggen we je uit.



Wat is een burn-out?

Er zijn veel factoren die een burn-out kunnen veroorzaken, zowel persoonlijk als professioneel. Toch wordt een burn-out vaak gezien als een werkgerelateerd probleem. De oorzaak? Een te hoge werkdruk [1].

Werkdruk is een vorm van psychosociale stress. Als deze stress matig is, voelt het motiverend en als een leuke uitdaging.

Echter, is de druk te hoog dan kan het voor lichamelijke en mentale problemen zorgen [1]. Of je een te hoge werkdruk ervaart hangt af van enkele belangrijke factoren, we zetten ze voor je uiteen.

Samenvatting: Een burn-out wordt vaak veroorzaakt door een te hoge werkdruk en kan zorgen voor lichamelijke en mentale problemen.

Oorzaken van een te hoge werkdruk

Of je werkdruk ervaart, hangt meestal af (van een combinatie) van deze vijf factoren [1]:

  • Salaris
  • Eisen
  • Beslissingsruimte
  • Werkomstandigheden
  • Persoonlijke situatie

We zullen hieronder wat voorbeelden geven.

Een te laag salaris, in combinatie met hoge eisen en weinig beslissingsruimte, leidt vaak tot een te grote werkdruk.

Ook een grote hoeveelheid werk in combinatie met hoge eisen, zorgt voor een verhoogde werkdruk. Denk bijvoorbeeld aan:

  • Te strakke deadlines
  • Te grote verantwoordelijkheden
  • Werk wat eigenlijk boven je niveau is

Dan is beslissingsruimte nog een belangrijke factor. Het gevoel geen controle te hebben over zaken die je persoonlijk aangaan, verhoogt het gevoel van werkdruk.

Het gaat dan over zaken als: 

  • Vakantiedagen
  • Overwerken 
  • Opslag 
  • Je takenpakket

Verder spelen werkomstandigheden een rol bij de werkdruk. Zijn er bijvoorbeeld conflicten op de werkvloer? Heb je voldoende pauze? Werken alle systemen naar behoren?

Als laatste is je persoonlijke situatie van belang. Mensen die gevoelig zijn voor burn-out-klachten of stress:

  • Kunnen vaak moeilijk nee zeggen
  • Zijn perfectionistisch
  • Lopen thuis tegen dingen aan die veel aandacht opeisen
  • Hebben een slechte privé-werkbalans

Ook als je geen sociaal vangnet hebt, is de kans op een burn-out groter [2].

Samenvatting: Een te hoge werkdruk wordt vaak veroorzaakt door verschillende factoren. Onder andere door te hoge eisen, verkeerde werkomstandigheden en een disbalans in je persoonlijke situatie.

Burn-out komt vaker voor bij sociale beroepen

Een burn-out komt vaker voor bij mensen die sociale beroepen uitoefenen. Denk bijvoorbeeld aan politiemensen, verpleegkundigen en leraren [2,3].

Een burn-out ontstaat in fases. Benieuwd naar deze fases? Lees hieronder verder.

Samenvatting: Mensen met een sociaal beroep lopen meer risico op een burn-out.

Veelvoorkomende fases naar een burn-out

Een burn-out kan zich op verschillende manieren ontwikkelen. Echter, in veel gevallen lijkt het verloop op elkaar.

Hieronder lees je de 6 veelvoorkomende fases naar een burn-out [4]. Wanneer je je hiervan bewust bent, kun je het tijdig signaleren en in actie komen.

Fase 1: Een burn-out begint meestal met een positieve uitdaging op je werk. Je voelt je gemotiveerd en hebt zin om veel en hard te werken.

Fase 2: Helaas kan deze motivatie op den duur omslaan. Je werk wordt dan zwaarder en zorgt voor negatieve spanning. De eerste stress-symptomen ontstaan, bijvoorbeeld concentratieproblemen en moeheid.

Fase 3: Wanneer je te lang onder spanning staat, wordt je lichaam langzaam ongevoeliger voor stresshormonen. Deze druk kan zorgen voor onverschilligheid.

Fase 4: Door de onverschilligheid ga je mentaal afstand nemen van je werk. Die afstand vertaalt zich in een cynische houding. Let op, deze houding is een absoluut alarmsignaal. Je moet nu gaan oppassen voor een burn-out.

Fase 5: Blijf je doorgaan, dan kan je stress-systeem de druk niet meer aan. De noodstop komt in zicht. Je lichaam wordt ongevoelig voor stresshormonen. Vooral je hersenen en je immuunsysteem lijden daaronder.

Fase 6: Als je lichaam de stressreactie helemaal niet meer trekt, zakt je hele hormonale stress-systeem in elkaar. De productie van stresshormonen valt stil.

Dit klinkt misschien positief, maar dat is het niet. Je hebt een basishoeveelheid stresshormonen nodig om überhaupt uit je bed te komen. Vanaf nu ben je plots niet meer in staat om de meest eenvoudige dagtaken uit te voeren. Je bent in een burn-out beland.

In het volgende stuk lees je welke symptomen er bij een beginnende burn-out en een gevorderde burn-out horen.

Symptomen van een burn-out

Burn-out symptomen kunnen door de tijd heen veranderen. Hieronder lees je hoe dat zit. 

Vroege symptomen van een burn-out

Het beste is natuurlijk om de eerste symptomen van een burn-out te herkennen. Dit zijn ze:

  • Moeite hebben met wakker worden in de ochtend
  • Fysiek moe zijn in de avond, maar niet kunnen of willen slapen omdat je nog van alles wilt doen of omdat je piekert
  • Problemen hebben met concentratie tijdens je werk
  • Vaker dingen vergeten
  • Regelmatig milde griepachtige symptomen hebben, zoals keelpijn of spierpijn

Symptomen van de cynische fase

Negeer je deze symptomen en komt er geen verandering in je situatie? Dan kunnen de klachten verder evolueren naar de cynische fase.

De symptomen van de cynische fase zijn:

  • Cynisch reageren ten opzichte van je werk of zelfs je gezin
  • Jezelf opgejaagd of angstig voelen
  • Neerslachtigheid
  • Mentaal en fysiek vermoeid zijn
  • Inslaap- en doorslaapproblemen
  • Prikkelbaarheid en/of vaak huilen

Dit is de fase waarin ingrijpen een must is. Ga in gesprek met je leidinggevende, je partner en/of je vrienden. Neem rust en zoek naar mogelijke oplossingen.

Wist je dat ook een orthomoleculair therapeut je kan ondersteunen tijdens dit traject? Dan ga je samen aan de slag om zowel je lichaam als geest weer op de rit te krijgen.

Hulp nodig bij het vinden van een therapeut? Klik dan hier.

Symptomen van een burn-out

Neem je de bovenstaande klachten niet serieus, dan kun je in een burn-out belanden.

Symptomen van een burn-out zijn:

  • Niet in staat zijn op te staan in de ochtend
  • Angst- en paniekaanvallen
  • Hyperventilatie
  • Fysieke en mentale uitputting
  • Depressiviteit
  • Slapeloosheid
  • Spierpijn, hoofdpijn, keelpijn, buikpijn, en meer
  • Grieperig gevoel
  • Ernstige concentratie- en geheugenproblemen

Wist je dat het mogelijk is om een burn-out test te doen? Die meet veranderingen in je stresshormonen.

Samenvatting: Grofweg zijn er verschillende fases met symptomen richting een burn-out. De vroege symptomen, de symptomen van de cynische fase en de echte burn-out symptomen.

Burn-out test

De veranderingen in de aanmaak van stresshormonen kun je meten in je speeksel. Er bestaan betrouwbare speekseltesten waarmee je de piek van het stresshormoon cortisol in de ochtend meet.

Deze piek hoort uitgesproken te zijn. Het zorgt er namelijk voor dat je in de ochtend fris en energiek je bed uitkomt.

Wil je een completer beeld van je stresshormoonhuishouding? Kies er dan voor om elke 2 uur een test te doen. Zo kun je het verloop gedurende de dag in kaart brengen. Een normaal verloop ziet er zo uit:

  1. In de ochtend piekt je cortisol
  2. Daarna normaliseert het gehalte cortisol
  3. Gedurende de rest van de dag blijft het relatief laag

Ook andere stresshormonen zoals DHEA kunnen aan de hand van speekseltesten in kaart worden gebracht. Een verstoorde verhouding tussen DHEA en cortisol is één van de eerste parameters voor een situatie die tot een burn-out kan leiden.

Wil je hier meer over weten en een thuistest bestellen? Klik dan hier.

Samenvatting: Je kunt thuis een speekseltest doen om je stressniveau te meten. Zo kun je zien of je stresshormonen een normaal verloop hebben, of dat je in actie moet komen.


Conclusie

Een burn-out kan komen door een te hoge werkdruk. Wanneer je merkt dat je cynisch begint te worden in je werk, moeten alle alarmbellen gaan rinkelen. Dit is een voorbode van een burn-out. Ook een speekseltekst kan aantonen hoe het met de stress in je lichaam staat.

Het is belangrijk om de symptomen in een vroeg stadium te herkennen en dan direct hulp te zoeken. Een orthomoleculair therapeut kan een waardevolle aanvulling zijn om de stressreactie in je lichaam tot rust te brengen. Als je gezond en in balans bent, kan je lichaam zich namelijk sneller herstellen.



Bronnen

  1. Arboportaal. Geraadpleegd op 31 januari 2023 van www.arboportaal.nl/onderwerpen/werkdruk/oorzaken-van-werkdruk-en-burn-out
  2. Mayoclinic. Geraadpleegd op 31 januari 2023 van www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/adult-health/in-depth/burnout/art-20046642
  3. De Hert, S. Burnout in healthcare workers: prevalence, impact and preventative strategies. Local Reg. Anesth. 13, 171–183 (2020).
  4. Morera, L. P., et al. (2020). From work well-being to burnout: a hypothetical phase model. Frontiers in neuroscience, 14, 360.
  5. De Kloet, E. R., et al. (2019). MR/GR signaling in the brain during the stress response. Aldosterone-Miner. Recept Cell Biol. Transl. Med, 10.
  6. Kaschka, W. P., et al. (2011). Burnout: a fashionable diagnosis. Deutsches Ärzteblatt International, 108(46), 781.